Lo medecin dels paures (Jansemin)
En alibertin adaptat.
Abriu lançava sos parfums ;
Mès al detzièma jorn de sa fresca mesada,
Son polit cièl pertot se petacèt de crums ;
E quand fasiá lusir sa blanca sorelhada,
L’òm vesiá perlejar sul tap, pels bròcs, pel camp,
Las grunas qu’una marcencada
Veniá d’escampilhar sus la tèrra en passant.
Mègjorn sonèt a Boèr ; duás filhas paresquèran
A dus vièlhs caminòls ; apèi se junhisquèran
Entre la Capeleta e lo Molin-de-Vent.
Polidas, del mèma atge, aquelas duás mainadas
Fasián ensemble trenta annadas ;
Avián mèma frescor, mèma tint ; cependent
Non pas mèma contentament :
L’una, risenta, sauticava
En portant un punhat de flors ;
L’autra, shagrina, caminava
Lo cap baishat, los èlhs en plors.
- Marianeta, ont vas tant urosa ?
Ditz la shagrina a la joiosa.
- Me’n vau dins la vila d’Agen ;
Passarèi devath sos grands aures !
Apèi me’n anirèi shel Medecin dels Paures,
Li portar de boquets e li tornar d’argent ;
Mès n’èi, mès n’èi d’escuts ! Tè ! vòs que te los compti :
Un, dus, tres, quatre, cinc !… E n’avèm d’autres, vai,
Dins ta tireta de ma mair !
Ò ! sèm tornats urós ! aten que te zo conti !
E lo joine furet, tot a çò que disiá,
Tòrna parlar, sans s’apercebre
Que l’autra a tengut gemissiá :
Sabes que per l’ivèrn aguèrem tots la fièbre ;
Èrem paures, digun veniá per nos garir ;
N’aviam plus res a vendre e nos calhiá morir…
Tot d’un còp, un Mossur, dambe un risent visatge,
Intrèt, en nos cridant : – Mas bravas gents, coratge !
M’an aprés vòstre mal ; vèni per vos sauvar.
Ma mair ditz : – N’es plus temps ; avèm tot mes en gatge ;
Los remèdis son shèrs ; podèm plus ne’n crompar ;
A pena avèm, Mossur, per un brigalh de pan !
Lo Mossur fremisquèt e venguèt triste, triste ;
Zo vesiái, car al lièit n’aviam plus de ridèus…
A ! rishes ! s’acridèt ; apèi s’apròisha viste,
E presenta a ma mair cinc grands escuts tot nèus ;
- Paura femna, sofrètz qu’un amic vos assiste !
Perqué rogir ! prenètz ! e quand trabalharetz,
Se podètz, me zo tornaretz.
E ma mair zo prenguèt ; e tot cambièt dins gaire ;
E los soènhs del Mossur, son parlar consolaire,
E de son baume quauques glops,
Fasquèran un miracle e garisquèrem tots ;
E dumpèi tot nos ritz coma las flors novèlas ;
Ma mair, mos frairs e jo trabalham ; lo Mossur
Nos a portat bonur coma las irondèlas ;
Ò ! mès ganham d’argent ! mès sèm urós !… e tu ?
- E jo, plori ! jo me tormenti !
Lo malur de shes tu s’es mudat shes nosauts ;
Avèm nòstre pair plan malaud ;
Que se desfai ! que sofra ! Ò ! vai morir, zo senti,
S’aquel brave Mossur que sap ta bien garir
No vèn pas lèu lo secorir !
- Paura Isabelon ! qué te planhi !
E jo que risiái tant ; vai, vèna, t’acompanhi ;
Correm shel medecin ; no plores plus, vendrà ;
Quita tot pels paurets qu’a sa bontat se físan ;
Tabé n’es pas rishe, ça dísan ;
Mès lo bon Diu lo benirà !
E las filhas, per lòrs, pus viste caminèran ;
Lèu lo camin fusquèt flambat ;
E quand devath nòstres aures passèran,
Totas duás baishavan lo cap.
Dins nòstra vila, anfin, pel Pont-Long son intradas ;
Mès prèp de Jacopins, ras d’un ostal, qu’an vist ?
De Prèstes ! una crotz ! càntan De Profundis !
Las filhas s’avànçan trobladas ;
Una surtot fremís e trambla coma un junc ;
Un mòrt !… Pensa a son pair… ò pensadas cruèlas !
Viste, s’apròisha de quauqu’un :
Cèrqui Mossur Durand ! ont rèsta, Domaisèlas ?
E ! mon Diu ! lo vaquí que sòrt !
En efèt, aquò’s el, el que sortiá… mès mòrt ;
Mòrt, encaishat, entre quatre candèlas ;
Escortat dels paurets que l’auràn plus jamai ;
E darrèr son grand dòl, que dins nòstras carrèras
Fasquèt tombar larmas amèras,
I aguèt duás pauretas de mai !