Los derivats d’arēna

I a tot un patòc de toponimes que son estats desformats au hiu deu temps perque son de mòts gasons arcaïcs, derivant deu latin arēna  »sable » qu’estut remplaçat per  »sable ». En gascon, arena èra utilisat au mens dinc a la fin deu XVIe siègle. La preséncia d’un a au debut deu mòt a sovent menhat a de mautrencaduras.

 * ARÈS < lat. arenensem (estudiat per B. Boyrie-Fénié)  

* les ARENEYS (Arés), RENEY (Landiràs, Marions), le RENNEY (Blancafòrt) = l’arenèir, los arenèirs (< lat. arenarium)  »sablèira, tèrra sablosa ».  

* l’ARIEY (Saucats) : medís mòt, demb disparicion deu -n- intervocalic : arenèir > *areeèir > arièir (medissa evolucion que dens menar  > *mear > miar).  

* la RENEYRE (Graian) = l’arenèira (< lat. arenaria), medís sens que dessús.  

* LANDAREYRE (la Marca) = landa ar(e)èira  »lana sablosa ».  

* la REYRE, anciana parròpia restacada a Pelagruia, a probable lo medís sens (l’ar(e)èira).

L’ARENÉE (St Crapasi) e le RENET (Lenton) : de tota evidéncia restacables au latin arēna. Belèu que le RENET es l’arenet < lat. *arenittum  »lòc sablós » o qu’es una desformacion de l’arenèir.  Per l’ARENÉE : desformacion de l’arenèir ? mòt francés (belèu passat en gascon quauque temps coma *l’arenèia ?) ?

Es tabé possible qu’ARIOLE (Cudòs) vèni de : arenòla > *areòla > ariòla. Pensi pas que sii *hariòla (perque a Cudòs lo h se manten), ni mèi un derivat deu latin area perque senon aurén airòla.

Per LALEYRE (Pian), s’escrivèva LARIEYRE au XIXe siègle, donc pòt èster coma l’ARIEY, d’autant mèi qu’en aqueth lòc, i a justament una unitat pedologica qu’apèran  »placage sableux » ! Notaram qu’escrivèvan tabé LA LIEYRE,  belèu per confusion demb lièira  »pèça de lin » que divèva èster un mòt totjorn emplegat.

Enfin, me damandi se ARIESTE (Prenhac) e la RIESTE (Arbanats, Loishats) serén pas derivats d’arena pulèu que (a)hrièsta (= frièsta) qu’es semanticament bijarre en toponimia ! Mès lo sufixe -èsta, que sembla lo -èsta d’Usèsta, qué n’en es ? Existèva en gascon ? A crusar…

Mès la distribucion de les fòrmas en -n-/-Ø- es un pauc aleatòria, ce sembla !