La hilha deu jardinèir

Un praube òme avèva tres hilhas e les aimèva redde. Son trabalh de jardinèir li permetèva a pena de les norrir. Aquò’s pr’aquò que hosèva, rasterèva, sauclèva son casau deu desser au matin e deu matin au desser.

Un còp que hosèva un rosèir, se mastèt davant eth un grand lusèrp que li dishut :

- Òme, sabi qu’as tres hilhas. Fau que m’en balhis una en maridatge, senó te minjarèi.

Lo jardinèir penadit fòrt d’ausir aquò. S’entornèt a son ostau lo cap baishat. En lo vesent atau, sa hilha l’ainada li damandèt :

- Pair, qu’atz donc vos ?

- Vèni de véser un grand lusèrp e m’a damandat una de mes hilhas en maridatge senó me minjarà. La quala d’entre vosautas vodrà l’esposar ?

- Pas jo, s’escridèt l’ainada.

La segonda hilha entrèt e, vesent son pair bien apenat, li damandèt :

- Qu’atz donc vos, pair ? Me sémblatz bien apenat.

Li’c dishut.

- Pas jo, ce cridèt la segonda.

La pus juna entrèt enfin e pausèt la medissa question.

- Jo, sui prèsta a esposar lo lusèrp !

S’en angut dens lo casau e rencontrèt l’alimaut au pè deu rosèir.

- Vèn demb jo, ce dishut lo grand lusèrp, e autalèu la tèrra se dubrit e davarèren dedens per un grand escalèir. Digun tornèt véser la goiata ni mèi lo lusèrp.

Un jorn que penadissèvan, dens l’ostau deu jardinèir, de çò qu’èra vinguda la goiata dispareishuda, l’ainada aujut l’irèia de tornar au casau e de hosir lo pè deu rosèir. Descubrit los escalèirs e los davarèt marsha après marsha. Vit un bròi ostau esclairat, i entrèt e trobèt sa sòr sheitada au cunh deu huc. S’abracèren, fòrt emocionadas.

- Fau pas plorar, ce dishut la pus juna, sui pas malurosa. Mon marit es fòrt bròi, te lo mocharèi desser. Lo jorn, se transfòrma en lusèrp ; la nuit…

Lo desser vingut, quòra lo marit estut adromit, les duvas sòrs s’aproishèren deu lèit. Mès l’una hasut un gèste que desendromit lo bèth prince.

A ‘queth moment, tot dispareishut : l’òme, l’ostau e se retrobèren dens un ahorèst espés, au bèth mitan d’un país desèrt, devath un cèu shens estelas.

Caminèren lavetz longtemps, longtemps, shens avisar digun. Lèu, descubriren taplan un grand castèth au cimòt d’una montanha.’Quò’ra lo castèth deus vents.

- Ont vòs anar ? ce dishuren los vents a l’ainada.

- Vòli rejúnher l’ostau de mon pair, lo jardinèir.  -

Lavetz seguís-me, ce respondut la bisa.

- E tu, ont vòs anar, ce dishuren los vents a la capdèta.

- Vòli retrobar mon marit, lo prince Lusèrp.

- Lavetz seguís-me, ce respondut l’autan.

Au cap de sèt jorns, l’ainada se retrobèt, tota bargada, dens un país desèrt e torrat.  Digun sap çò que vingut.

L’autan dishut a la pus juna :

- Praubeta ! de ‘cí entà l’endret ont vòs anar, i a encara bien de camin. Çaquelà vau assajar de te l’abracar. Vas anar entà ‘queth ostalòt ont alugreja una lutz. Aquí haràs çò que te diràn. Atau retroberàs belèu un jorn ton marit.

- Mercí, vent d’autan,ce dishut la goiata.

Arribèt a l’ostalòt. Achí damorèva una bona hada.La hilha deu jardinèir, quòra estut bien pausada, li contèt son aventura.

- Ma dròlla, ce dishut la hada, ‘quò’s bien tu qu’ès responsabla de ton malur. Ton marit es un rèi qu’un meishant encantaire condamnèt ad una longa espròva en l’oblijant ad èster un lusèrp pendent lo jorn. En acceptant de l’esposar, li permetures en partida de se liberar. Mès falèva pas que son secret estussi revelat. Dens sèt jorns adara, son espròva serà acabada e se sovirà pas mèi de tu ! A, pòdes plorar sus ton malur !

‘Quò’s çò qu’hasut la hilha deu jardinèir.Plorèt, plorèt pendent sèt jorns. La hada qu’èra partida s’entornèt lèu.

- Praubeta ! lo rèi , ton marit, t’a completament aublidada. Se torna maridar doman.

La hilha deu jardinèir n’avèva pas mèi de grumilhas per plorar.

- Escota, ce dishut la hada, vau assajar de t’adujar. Pren-te aquera quenolha d’òr demb la quala hilaràs hius d’òr. Vai a la pòrta de la glèisa.La nòvia vodrà crompar ‘quera quenolha e li diràs :  »Es pas a vénder ni mèi a balhar, mès demb lo nòvi vòli damorar ».

La goiata s’en angut a la pòrta de la glèisa e,quòra la nòvia vit aquera polida quenolha, volut la crompar.

- Es pas a vénder ni mèi a balhar, mès demb lo nòvi vòli damorar.

- Mès ès pèga ! ce dishut la nòvia.

Sa mair qu’èra pròishe d’era  e qu’avèva tot ausit parlèt a l’aurelha de sa hilha.

- Accèpta de los deishar amassa una jornada per auger aquera extraordinària quenolha.

La nòvia acceptèt donc, mès de tot lo jorn, la hilha deu jardinèir poscut pas rencontrar lo rèi. Lo desser vingut, li hasuren béver un beuratge que l’adromit autalèu. La prauba aublidada hasut tot çò que poscut per lo revelhar en li disent :

- Te sovènes deu temps quand èras lusèrp ? Rapèla-te lo casau de mon pair. T’èras maridat demb jo.

Mès dromèva a tengut.

La goiata s’entornèt a la hada per li díser que lo rèi n’avèva pas aujut l’escasença de la reconéisher.

- Vas préner aqueth còp aqueth travolh e angràs i gumerar de hiu d’òr davant la pòrta deu palais. La nòvia vodrà te lo crompar, mès li diràs :  »Es pas a vénder ni mèi a balhar, mès demb lo nòvi vòli damorar ».

La novèra rèina consentit encara, mès la hilha deu jardinèir e lo rèi poscuren pas damorar amassa un sol moment. Lo desser, un novèth beuratge plongèt lo rèi dens un somelh prihont.

La hilha deu jardinèir contèt a la hada çò que s’èra encara passat.

- Aqueth còp, ce dishut la hada, vas préner aqueth plat en òr demb ausèths rostits que cantan, e tornar a la pòrta deu palais.

Au solide, la rèina volut aqueth plat e n’en damandèt lo prètz.

- Es pas a vénder ni mèi a balhar, mès demb lo nòvi vòli damorar.

La nòvia, maugrat sa granda enveja d’auger un plat tà extraordinari, comencèva a s’esmalir. Consentit a degrèu.

Lo desser, l’auserèra se trobèt dens la crampa deu rèi, e aqueth, coma per encantament,èra bien revelhat. Avèva voitat lo beuratge dens la chaminèia.

La hilha deu jardinèir li damandèt :

- Te sovènes deu temps quand èras un lusèrp e quand damandères a mon pair l’una de ses hilhas ? Aquò’s demb jo que te maridères.

Lo rèi s’en sovinèva perfèitament e estut tot urós d’auger retrobat sa prumèra esposa.

- Adara qu’ès achí, te gardi.

E viscuren bien urós.