En parlar de Gulhon (Agenés gascon)

Un òme n’avèva que dus gojats. Lo mèi joen digot a son pair :

«Es temps que shásqui mon mèste e que augi d’argent. Cau que posqui me’n anar e que vesqui de peís. Partatjatz vòste bien e donatz-me çò que divi aver.» «Ò mon dròlle, digot lo pair, coma vodràs, sès un meishant e seràs punit.» E après, obriscot un tiruère, partatgèt son bien e ne’n hascot duas parts.

Quauques jorns après, lo meishant se’n angot deu vilatge en hesent lo fièr e sens díser adiu a digun. Traversèt bien de landas, de bòscs e de rius. Au cap de quauques mes, divot vénder sas hardas a una vielha hemna e se loguèt per estar vailet. L’envoièn dens las pèças per gardar los
ases e los beus. Alòrs estot bien malerós. N’avot pas mèi de lèit per dromir la nèit ni de huec per se cauhar quand avèva fred. Avèva quauque còp talament hame qu’auré bien minjat aqueras huelhas de caulet e aqueths fruits porrits que minjan los pòrcs. Mès digun li donava ren.

Un sèir, lo vente voit, se deishèt tombar sus ua camba d’aubre e gueitava per la fernèsta los ausèths que volavan leugèrament. E après, vescot paréisher dens lo cièl la lua e las estelas e se digot en plorant :

«Labàs, l’ostau de mon pair es plen de vailets que an de pan e de vin, d’eus e de fromatge tant que ne’n vòlen. Pendent aqueth temps, jo mòri de hami aciu. E ben, vau me levar, anirèi trobar mon pair e li dirèi : Hascoi un pecat quand voloi vos deishar. Avoi grand tòrt e cau que me’n punísquetz. Òc sabi ben, m’apèretz pas mèi vòste dròlle, tretatz-me coma lo darrèr de vòstes vailets. Estoi copable mès m’ennojavi luènh de vos.»