Parabòla deu hilh prodigue (La Rèula)

Un òme agut dus gojats. Lo pus june dissut a son pair : « Mon pair, balhetz-me la porcion de vòste bien que me reven », e les-i partagèt son bien.
Pauc de jorns après, augent tot amassat, lo pus june gojat partit tot de suïta per un peís bien lonh d’aishiu , dissipèt son bien en vivent dens lo libertinatge.
E après qu’augut tot fenit, i vengut una granda famina dens aqueth peís e comencèt a mancar.
Partit e se’n angut se botar au service d’un òme d’aqueth peís, e l’envièt a sa meitaderia pr’i gardar daus gorets. Auré volut remplir son vente des gossas que les pòrcs mingèvan e digun les-i balhèva.
Rentrèt en eth-mème e dissut : « Combien de veilets a l’ostau de mon pair abondan de pan e jo mòri ací de hame. Me levarèi e anguerèi a mon pair e li dirèi : Papair, èi pecat contra lo cèu e devant vos. Ne sui pas mèi capable d’èster aperat vòste gojat : tretetz-me coma un de vòstes veilets. »
Se livèt e vengut a son pair, coma èra encara lonh, son pair lo vit e agut compassion, corrut a eth, se gitèt a son còth e li balhèt un poton. Lo gojat li dissut  : « Papair, èi pecat contra lo cèu e devant vos ; ne sui pas mèi capable d’èster aperat vòste gojat. »
Lo pair dissut a sos veilets : « Portetz viste ma pus bèra rauba, vestissetz-lo e balhetz-li un anèth au dit e des solièrs aus pès. E menetz lo vetèth gras e tuetz-lo, mingem e regalem-nos. Percequé mon gojat qu’es aishiu èra mòrt e es ressuscitat, èra perdut e es retrobat » e comencèren a se regalar.
Mès lo gojat l’einat èra au shamp e coma venèva e qu’aproishèva de l’ostau entendut los vielons e la dança. Sonèt un daus veilets e li demandèt çò qu’aquò èra. E aqueste aciu li responut : « Vòste frair es vengut e vòste pair a hèit tuar lo vetèth gras percequé l’a trobat que se portèva bien. » Mès se mit en colèra e ne volèva pas entrar : son pair sortit e comencèt de lo pregar. Mès eth dens sa responsa dissut a son pair : « Vaishí tant d’annadas que vos sèrvi, jamèi ne vos èi desobeït e ne m’avetz jamèi balhat crabòt per hèser ribòta damb mos amics. Mès quora vòste gojat qu’es aishiu, qu’a minjat tot son dequé damb des libertinas es vengut, li avetz tuat lo vetèth gras. »
Mès aqueste li dissut : « Mon gojat, tu ès totjorn avèque jo e tots mos biens son a tu. Mès falèva hèser ribòta e se rejoïr percequé ton frair qu’es aishiu èra mòrt e es ressuscitat, èra perdut e es retrobat. »

—

Una auta version garonesa :

1. Un òme avèva sonque dus hilhs. Lo mèi june dishut (ou : dissut) a son pair : « Quò’s temps qu’èsti mon mèste e qu’augi sòus. Fau que pusqui me’n anar e que vegi peís. Partatjatz vòste bien e balhatz-me çò que divi auger. » « Ò, mon hilh, ce dishut lo pair, coma vòs. Ès un meishant e seràs punit. » Pui, obrent una tireta, partatgèt son bien e ne’n hasut  duas parts.

2. Chic de jorns après, lo meishant hilh se’n angut deu vilatge en hasent lo gloriós e shens díser adiu a digun. Traversèt fòrt de lanas, bòis e ribèiras, e arribèt dens una granda vila, on despensèt tots sons sòus. Au cap de quauques mes, li falut vénder sas pelhas en d’una vielha fama e se logar coma vailet : l’envièren aus camps per gardar los ases e los beus.

3. Lavetz, estut fòrt malurús. N’aujut pas mèi de lèit per dromir la nuit, ni mèi nat huc per se cauhar quand hasèva fred. Avèva a còps tant hame que  s’auré bien minjat aqueras hulhas de caulet e aqueths fruits porrits que minjan los pòrcs ; mès digun li balhèva ren.

4. Un desser, lo vente voit, se dishèt tombar sus un selòt, gueitant per la  frièsta los ausèths que volèvan leugèirament. Apui vit paréisher la lu[n]a e las estelas, e se dishut en plorant : « Labàs, l’ostau de mon pair es plen de vailets qu’an pan e vin, eus e hormatge, coma ne’n vòlen. Pendent ’queth temps, jo, me mòri de hame (ou : d’hame) ací.

5. E ben, vau me levar, me’n ang’rèi trobar lo pair e li dirèi : « Hiri un pecat quòra voluri vos dishar. Aujuri grand tòrt, e fau que me puníssitz, qu’ec sabi. M’apèritz pas mèi vòste hilh, treitatz-me coma lo darrèir de vòstes vailets. Esturi copable, mès perissèvi lunh de vos. » « 

6. Lo pair èra dens son casau e acabèva d’arrosar sas flors ; vesitèva los pomèirs e los rasims. Quòra vit venir suu camin son hilh tot caperat de susor e de possièra, trainant la cama, tot escàs s’ec podèva créser
Se demandèt se falèva  que lo punissi o que li perdonèssi. A la fin, damb los plors dens los ulhs, tendent los braç, se gitèt a son còth e lo potonegèt.

7. Apui hit sheitar son hilh ; aperèt sas gents e los vesins : « Vòli l’aimar coma avant, lo praube dròlle, ce dishut tanlèu qu’esturen amassats. Es estat prampó punit : que digun li repròishi ren, adara. Venetz lo véser ; portatz-li viste una bròia vèsta, botatz-li un anèth au dit e novèras cauçuras aus pès. Poiratz tanben gahar fesans, guits, e menar un vetèth tuadèir ; vam béver, minjar amassa e hèser una granda hèsta. »

8. Los vailets aubeíren au mèste e botèren un bròi tavalhon sus la taula. Au mème moment, lo hilh ainat se’n tornèva de la caça damb sons cans : « Qu’es aqueth barsalh ? s’escridèt en sacrant. Cresi que càntatz ací ; n’es pas tròp lèu que torni. Ètz pèc, mon pair ? »

9. « Non, mon hilh, n’ec sui pas, ce respondut lo vielh. Se hèsi aquò, quò’s perce que sui tot joiús. Càntam e som urús, perçò qu’am de qué. Qu’ec vòlis o non, fadrà que cantis tu tanben e que te rejoíssis damb nosauts, perçò que ton frair qu’èra mòrt es reviscolat. Quò’s coma se venèva de nèisher ; gèir èra perdut, anuit l’am retrobat. »